Προγράμματα

Metrology for Integrated Marine Management and Knowledge-Transfer Network – MINKE

Το MINKE ενσωματώνει βασικές ευρωπαϊκές ερευνητικές υποδομές θαλάσσιας μετρολογίας, συντονίζοντας τη χρήση και την ανάπτυξή τους και προτείνοντας ένα καινοτόμο πλαίσιο «ποιότητας ωκεανογραφικών δεδομένων» για τους διάφορους Ευρωπαίους φορείς που είναι επιφορτισμένοι με την παρακολούθηση και τη διαχείριση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Το MINKE προτείνει ένα νέο όραμα στο σχεδιασμό των θαλάσσιων δικτύων παρακολούθησης, λαμβάνοντας υπόψη τις δύο διαστάσεις της ποιότητας των δεδομένων, την ακρίβεια και την πληρότητα, ως βασικές συνιστώσες της ποιότητας στην απόκτηση δεδομένων. Αυτό το νέο όραμα πλαισιώνεται σε ένα πενταπλό ελικοειδές μοντέλο καινοτομίας, το οποίο περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που εμπλέκονται στη σχεδίαση του δικτύου παρακολούθησης:

• το πλαίσιο (υγεία των ωκεανών), προσδιορίζοντας τις Essential Ocean Variables (EOVs) ως βασικές παραμέτρους για παρακολούθηση
• την κοινωνία των πολιτών (ΜΚΟ, κοινωνικά μέσα και πλατφόρμες επιστήμης πολιτών) ως οι βασικοί παράγοντες που διασφαλίζουν την πληρότητα των δεδομένων
• την ακαδημαϊκή κοινότητα η οποία ερευνά νέες μεθόδους για να διασφαλίσει την ακρίβεια και την ποιότητα των τελικών προϊόντων, αναπτύσσοντας εργαλεία για την ενσωμάτωση των πληροφοριών από όργανα παρατήρησης
• την βιομηχανία βελτιώνοντας την απόδοση των παρατηρήσεων με νέους αισθητήρες, συστήματα μετάδοσης δεδομένων και οικονομικά αποδοτικές τεχνολογίες
• τισ κυβερνήσεις που παρέχουν το νομικό και κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο για την ανάπτυξη του προτεινόμενου δικτύου

Το ΜΙΝΚΕ, μέσω των διαφορετικών Δραστηριοτήτων Ένταξης (Δικτύωση, Πρόσβαση και Κοινή Έρευνα), στοχεύει να θέσει τα θεμέλια για τη δημιουργία των απαραίτητων συνεργιών μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων παραγόντων στο μοντέλο καινοτομίας του πενταπλού έλικα, δημιουργώντας νέες δυνατότητες για την παρατήρηση του ωκεανού και ακτών, διευκολύνοντας τη μετάβαση προς τη γαλάζια ανάπτυξη.

Το JERICO-S3 έχει ως στόχο την δημιουργία μιας σύγχρονης και λειτουργικής ερευνητικής υποδομής για την παρακολούθηση του θαλασσίου περιβάλλοντος η οποία θα παρέχει τεχνογνωσία και δεδομένα υψηλής ποιότητας στην ευρωπαϊκή παράκτια ζώνη. Το πρόγραμμα θα συνεισφέρει στην θαλάσσια έρευνα σε παγκόσμιο επίπεδο, στην καινοτομία όσον αφορά την προσέγγιση και τις δραστηριότητες και θα προβάλει την ευρωπαϊκή αριστεία.
 

Οι βασικοί άξονες του προγράμματος είναι διαρθρωμένοι σε περιφερειακό επίπεδο γύρω από τέσσερις πιλοτικές περιοχές πλήρους και συνθετικής παρατήρησης  (Pilot Super Sites-PSS) και πέντε περιφερειακές τοποθεσίες ολοκληρωμένης παρατήρησης (Integrated Regional Sites-IRS). Μέσω αυτής της καινοτόμου δομής, το πρόγραμμα JERICO-S3 στοχεύει σε μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση για την καλύτερη παρακολούθηση του παράκτιου οικοσυστήματος, την αύξηση της επιστημονικής αριστείας και την ανάπτυξη του δυναμικού των διαφόρων περιοχών, λαμβάνοντας υπόψη τα περιφερειακά και τοπικά οικοσυστήματα.
 

Η προκαταρκτική ανάπτυξη μιας ηλεκτρονικής υποδομής (VRE, Virtual Research Environment) θα υποστηρίξει τους επιστήμονες και τους χρήστες προσφέροντας πρόσβαση σε ειδικές υπηρεσίες και θα συμβάλει στην πρόοδο του σχεδιασμού της ερευνητικής υποδομής (RI) και της συνεισφοράς στην στρατηγικής της αειφόρου ανάπτυξης. Κατά την διάρκεια του προγράμματος αναμένεται να πραγματοποιηθούν σημαντικές βελτιώσεις σε τμήματα της υποδομής λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις των τελικών χρηστών σχετικά με την πολυπλοκότητα της παρατήρησης των παράκτιων περιοχών καθώς επίσης και σε ζητήματα που αφορούν στην συστηματική συλλογή βιολογικών δεδομένων, στην πρόσβαση σε υποδομές και εγκαταστάσεις, στην συλλογή δεδομένων και την παροχή υπηρεσιών, στην εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών και την δημιουργία δεικτών επιδόσεων, στο σχεδιασμό καινοτόμων στρατηγικών παρακολούθησης και συνεργασίας με άλλες ευρωπαϊκές υποδομές.

Ο πρωταρχικός στόχος του ENVRI-FAIR είναι η προώθηση της ανιχνευσιμότητας (findability), της προσβασιμότητας (accessibility), της διαλειτουργικότητας (interoperability) και της επαναχρησιμοποίησης (reusability) -προτυποποίηση FAIR- των δεδομένων και των υπηρεσιών που προσφέρονται από τις ερευνητικές υποδομές ENVRI και η σύνδεσή τους με το  European Open Science Cloud. Η ομάδα της επιχειρησιακής ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ συμμετέχει σε αυτήν την πρωτοβουλία ως μέλος της ευρωπαϊκής υποδομής EMSO ERIC και μαζί με τα άλλα μέλη της υποδομής  θα εφαρμόσουν διαδικασίες που θα αυξήσουν την συμβατότητα των δεδομένων που συλλέγονται μέσω των παρατηρητηρίων του EMSO με την προτυποποίηση FAIR.

Τα  αυτόνομα υποβρύχια υδρόπτερα (gliders) έχουν γίνει ένα από πλέον απαραίτητα οχήματα για την μεταφορά και χρήση επιστημονικού εξοπλισμού σε βάθη που φτάνουν μέχρι τα 6000 μέτρα υποστηρίζοντας τις δράσεις της γαλάζιας οικονομίας (blue economy). Τα κύρια πλεονεκτήματα τους είναι ότι είναι αυτόνομα, καθοδηγούμενα, ανθεκτικά και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μεγάλους αριθμούς με χαμηλό σχετικά κόστος. Όμως, για την βέλτιστη χρήση τους είναι απαραίτητη μια αποκεντρωμένη υποδομή (distributed infrastructure) που θα μπορεί να εκμεταλλευτεί αυτά τα πλεονεκτήματα και θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις διαφορετικές απαιτήσεις που σχετίζονται τόσο με τα πεδία της έρευνας και της παρακολούθησης του θαλάσσιου περιβάλλοντος, όσο και στις ανάγκες υποστήριξης της πολιτείας και της βιομηχανίας, προσαρμόζοντας ανάλογα τόσο τις αποστολές όσο και τα καταγραφικά συστήματα. Η ταχύτατη ανάπτυξη των σχετικών τεχνολογιών (ρομποτική, τεχνητή νοημοσύνη, αισθητήρες, διαχείριση μεγάλου όγκου δεδομένων-big data) καθιστούν απαραίτητη την προσαρμογή των πόρων που θα διατίθενται από την ερευνητική υποδομή με βάση τις εκάστοτε ανάγκες των χρηστών.    
 

Οι σύνθετες απαιτήσεις μιας τέτοιου είδους υποδομής σε επίπεδο εξοπλισμού και τεχνολογίας, η οποία θα βελτιστοποιεί την πρόσβαση στους απαραίτητους πόρους για την υποστήριξη των gliders, αναλύθηκαν κατά την διάρκεια του προγράμματος GROOM-FP7 με την προοπτική της συνεισφοράς  στο παγκόσμιο και ευρωπαϊκό συστήμα παρατήρησης των ωκεανών (GOOS & EOOS). Από τότε, αρκετά τερματικά υποστήριξης της λειτουργίας των gliders (gliderports) αναπτύχθηκαν, συμβάλλοντας στην υποστήριξη ενός καινοτόμου ευρωπαϊκού βιομηχανικού τομέα.
 

Το πρόγραμμα GROOM II, συνεχίζοντας την ανάπτυξη που έγινε κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης του GROOM, θα σχεδιάσει τα επόμενα βήματα για μια προηγμένη θαλάσσια ερευνητική υποδομή η οποία θα προωθεί την επιστημονική αριστεία και την καινοτομία, θα υποστηρίζει την γαλάζια οικονομία, θα αναπτύσσει δεσμούς με την κοινωνία και την βιομηχανία και θα συμβάλλει στην επίτευξη των καινοτόμων ερευνητικών στόχων που είναι απαραίτητα για το μέλλον της Ευρώπης. Το πρόγραμμα θα προτείνει την οργανωτική δομή μιας τέτοιας υποδομής, η οποία θα είναι αφιερωμένη στην θαλάσσια έρευνα και καινοτομία και στην παροχή υπηρεσιών που θα υποστηρίζουν την γαλάζια οικονομία. Η υποδομή αυτή αναμένεται να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα ολοκλήρωσης σε σχέση με την σημερινή εικόνα πολυδιάσπασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αναπτύσσοντας δεσμούς και συνέργειες και συμβάλλοντας στην αποτελεσματικότερη λειτουργία του GOOS και του EOOS. 

Οι ασκούμενες πιέσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον και ειδικότερα στις παράκτια ζώνη έχουν όλο και μεγαλύτερη επίδραση στις παράκτιες περιοχές και τα οικοσυστήματα και αναμένεται να επηρεάσουν σημαντικά το μέλλον του πλανήτη. Για να βελτιωθεί η κατανόηση των διεργασιών που λαμβάνουν χώρα στη παράκτια ζώνη, η σειρά των έργων JERICO (Ευρωπαϊκή ερευνητική υποδομή για τα παράκτια παρατηρητήρια) που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ από το 2007, έχουν συνεισφέρει στη συνεχή βελτίωση των παρατηρήσεων στις ευρωπαϊκές παράκτιες θαλάσσιες περιοχές όπου ζει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού και ο επόμενος στόχος είναι η δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής ερευνητικής υποδομής (RI) που θα παρέχει υψηλής ποιότητας θαλάσσια δεδομένα, τεχνογνωσία, υπηρεσίες, εγκαταστάσεις και συστήματα παρατήρησης. Τα δεδομένα που θα παράγονται σε αυτό το μακροπρόθεσμο πλαίσιο θα καλύπτουν διάφορους επιστημονικούς κλάδους που δραστηριοποιούνται στο θαλάσσιο περιβάλλον, θα ακολουθούν πρότυπα τυποποίησης, θα υπόκεινται σε ποιοτικούς ελέγχους και θα είναι ελεύθερα προσβάσιμα για οποιαδήποτε χρήση. Ωστόσο, προκειμένου να εξυπηρετηθεί καλύτερα η επιστημονική κοινότητα και να αντιμετωπιστούν τόσο οι ανάγκες της κοινωνίας όσο και η εφαρμογή των σχετικών ευρωπαϊκών πολιτικών, η κοινότητα του JERICO πρέπει να προχωρήσει προς την κατεύθυνση μιας δομημένης επιχειρησιακής ευρωπαϊκής ερευνητικής υποδομής η οποία θα υποστηρίζεται από τα κράτη μέλη της ΕΕ (και των συνδεδεμένων κρατών) και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως μέρος του οδικού χάρτη των Ευρωπαϊκών ερευνητικών υποδομών (ESFRI). Το πρόγραμμα JERICO-DS θα αναλύσει τις ανάγκες και θα προτείνει ένα σχεδιασμό για μια σύγχρονη, αποτελεσματική και βιώσιμη ευρωπαϊκή υποδομή θαλάσσιων παρατηρητηρίων που θα παρέχει τεχνογνωσία και υψηλής ποιότητας δεδομένα στην ευρωπαϊκή παράκτια ζώνη, υποστηρίζοντας τις θαλάσσιες ερευνητικές δραστηριότητες σε παγκόσμιο επίπεδο, την καινοτομία και την προβολή της ευρωπαϊκής αριστείας. Το πρόγραμμα JERICO-DS θα προτείνει την δομή του JERICO RI, τόσο από άποψη εξοπλισμού όσο και λογισμικού, συμπεριλαμβάνοντας τεχνολογίες αιχμής από το επίπεδο των αισθητήρων έως τη διανομή πληροφοριών και υπηρεσιών στους χρήστες, συνεισφέροντας με αυτό τον τρόπο στην έννοια του  «έξυπνου ωκεανού» (smart ocean). Το JERICO-DS θα στηριχθεί στη θέληση και την συμμετοχή των κρατών για την από  κοινού δόμηση του JERICO RI, από τον επιστημονικό και τεχνικό σχεδιασμό έως το επιχειρηματικό σχέδιο και τη στρατηγική διακυβέρνησης, υποστηρίζοντας τις μελλοντικές ενέργειες που θα απαιτηθούν  κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης της υποδομής μέσω της διαδικασίας ESFRI.

Improving and Integrating European Ocean Observing and Forecasting Systems for Sustainable use of the Oceans (EuroSea)

Σκοπός του EuroSea είναι να βελτιώσει σημαντικά το ευρωπαϊκό σύστημα παρακολούθησης των ωκεανών ως ολοκληρωμένη οντότητα σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο παρέχοντας παρατηρήσεις και προβλέψεις σχετικά με το ωκεάνιο κλίμα, τα θαλάσσια οικοσυστήματα και την ευαισθησία τους στον ανθρώπινο αντίκτυπο, σε μια οικονομικά βιώσιμη και υγιή κοινωνία. Το EuroSea εξετάζει τις απαιτήσεις των κυριότερων τελικών χρηστών και ενδιαφερομένων όπως, Κυβερνήσεις και ρυθμιστικά όργανα (π.χ. περιβαλλοντικές υπηρεσίες), διακυβερνητικά πλαίσια (π.χ. SDG14, UNFCCC, MSFD), αλιεία, υδατοκαλλιέργεια, θαλάσσια έρευνα, κοινωνία. Το EuroSea θα βελτιστοποιήσει το σύστημα θαλάσσιας παρατήρησης σε μια διαδικασία συναπόφασης και διαλόγου με τους ενδιαφερομένους φορείς. Αυτό θα καθοδηγήσει το σχεδιασμό τριών δραστηριοτήτων επικεντρώνοντας για την υγεία των ωκεανών, τις επιχειρησιακές υπηρεσίες και το κλίμα, υποστηρίζοντας έτσι την ανάπτυξη της γαλάζιας οικονομίας, παρέχοντας αυξημένη ασφάλεια και πληροφορίες σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές και την αποτελεσματικότητα των σχετικών στρατηγικών. Το EuroSea θα οδηγήσει σε ένα ενισχυμένο Ευρωπαϊκό σύστημα παρακολούθησης του ωκεανού (EOOS) υποστηρίζοντας το Παγκόσμιο Σύστημα Παρακολούθησης (GOOS) και το Παγκόσμιο Σύστημα Συστημάτων Γεωσκόπησης (GEOSS). Το EuroSea συνεργάζεται στενά με τις υφιστάμενες υποδομές θαλάσσιων δεδομένων για την αύξηση της ικανότητάς τους και θα διευκολύνει την αποτελεσματική ανταλλαγή και εναρμόνιση των δεδομένων.

Ο πρωταρχικός στόχος του Euro-Argo RISE (Euro-Argo Research Infrastructure Sustainability and Enhancement) είναι η ενίσχυση και επέκταση των δυνατοτήτων του δικτύου Argo για την παροχή αναβαθμισμένων ωκεανογραφικών παρατηρήσεων απαντώντας στις νέες κοινωνικές και επιστημονικές προκλήσεις που  αφορούν: 1) έρευνα των ωκεανών και της κλιματικής αλλαγής , 2) παρακολούθηση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της στη φυσική και τη χημεία των ωκεανών, 3) εποχιακές και κλιματικής κλίμακας προβλέψεις μέσω της βελτίωσης της περιγραφής της κατάστασης των ωκεανών, 4) ανάλυση και πρόβλεψη της κατάστασης των ωκεανών και υποστήριξη συναφών υπηρεσιών συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών του Copernicus.
 

Επιπροσθέτως έχει ως κύριο μέλημα τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ερευνητικής Υποδομής Euro-Argo ERIC, που ανήκει στον Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Οδικό Χάρτη ESFRI, υποστηρίζοντας την οικονομική και επιχειρησιακή της βιωσιμότητα και κερδίζοντας την εμπιστοσύνη και ευαισθητοποίηση των χρηστών.
 

Στα πλαίσια του Euro-Argo RISE το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. συντονίζει το Yποέργο 6.1, του οποίου ο στόχος είναι η προώθηση και επέκταση της υποδομής Argo στη Μεσόγειο και στη Μαύρη Θάλασσα καθώς και το Yποέργο 8.1, ο στόχος του οποίου είναι η ανάπτυξη δεσμών με άλλες Ευρωπαϊκές Ερευνητικές Υποδομές (ERICs) και ερευνητικές κοινότητες, και ο καθορισμός κοινής στρατηγικής σε συνεργασία με άλλα δίκτυα για την παρακολούθηση των περιοχών μεταξύ παράκτιων υδάτων και ανοιχτού ωκεανού. Επιπλέον, το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. συμβάλλει στις δραστηριότητες του Πακέτου Εργασίας 7 όσον αφορά στην προώθηση και βελτίωση της πρόσβασης και χρήσης δεδομένων Argo, στην διερεύνηση των πιθανών δεσμών με την Εθνική Θαλάσσια Στρατηγική (MSFD), και στην ενίσχυση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σχετικά με τις πλατφόρμες Argo.

MEDITERRANEAN – MONITORING FORECASTING CENTRE (MED MFC) PHASE II
 

Το Μεσογειακό Κέντρο Πρόγνωσης και Παρακολούθησης (MED MFC) στοχεύει στην παροχή συστηματικών πληροφοριών σχετικά με τη φυσική κατάσταση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων της Μεσογείου Θάλασσας. Το σύστημα βασίζεται σε ένα αριθμητικό ωκεανογραφικό μοντέλο, το οποίο αφομοιώνει in situ αλλά και δορυφορικά δεδομένα. Ο βασικός στόχος του MED MFC είναι να αποτελέσει ένα κέντρο αριστείας για θαλάσσιες αναλύσεις και προγνώσεις στη Μεσόγειο Θάλασσα. Συγκεντρώνει εμπειρία και γνώση σχετικά με τη δυναμική της περιοχής της Μεσογείου (από τα κύματα μέχρι τα ρεύματα και τη βιοχημεία, γεωχημεία), αποτελεί το συνδετικό κρίκο για όλα τα επιμέρους τοπικά δίκτυα συλλογής δεδομένων, ενώ ενισχύει τις τεχνικές διασυνδέσεις με τις υπόλοιπες συνιστώσες του CMEMS. Επιπλέον, οι στόχοι του MED MFC περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό καθώς και την αποτελεσματική υλοποίηση αναβαθμίσεων των επιμέρους συστημάτων, την υψηλή ποιότητα των προϊόντων καθώς και την υποστήριξη της δημιουργίας της έκθεσης για την κατάσταση των θαλασσών (Ocean State Report, OSR) και των δεικτών παρακολούθησης του ωκεανού (Ocean Monitoring Indicators, OMI).

Η φάση ΙΙ υποστηρίζει και συνεχίζει τις δράσεις που ξεκίνησαν κατά τη φάση Ι.

Tο Copernicus In Situ TAC αποτελεί τη συνιστώσα εκείνη της υπηρεσίας Copernicus Marine, η οποία εξασφαλίζει τη σταθερή και αξιόπιστη πρόσβαση σε μια ευρεία κλίμακα ωκεανογραφικών in situ δεδομένων, για σκοπούς ανάπτυξης υπηρεσιών και ελέγχων εγκυρότητας. Το CMEMS In Situ TAC έχει δύο κύριους στόχους: α.) Να συλλέγει ετερογενή δεδομένα από πολλαπλές πηγές και πλατφόρμες, να πραγματοποιεί σε σταθερή βάση ελέγχους ποιότητας και να διανέμει στη συνέχεια τα δεδομένα ομογενοποιημένα, σε μία κοινή μορφή αρχείων (NetCDF) και σε σχεδόν πραγματικό χρόνο (εντός 24 ωρών ) στα κέντρα πρόγνωσης CMEMS Marine Forecasting Centres (MFC), για την αφομοίωσή τους στα αριθμητικά ωκεανογραφικά μοντέλα β.) Να προμηθεύουν τα MFCs και τους ενδιαφερόμενους χρήστες με επανεπεξεργασμένα προϊόντα 25-50 ετών σε μεταγενέστερο χρόνο (delayed mode). Εκτός από τα προϊόντα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο (near real time data), αυτά τα προϊόντα, τα οποία έχουν υποστεί περεταίρω επεξεργασία ετεροχρονισμένα, είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για τον έλεγχο της εγκυρότητας των προγνωστικών μοντέλων.  Επιπλέον χρησιμοποιούνται για τη μελέτη της κλιματικής αλλαγής, μέσω μεθόδων επανανάλυσης των προϊόντων των ωκεανογραφικών μοντέλων, όπου και εισάγονται για το σκοπό αυτό μέσω σχημάτων αφομοίωσης. Το ΕΛΚΕΘΕ με το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας έχει την ευθύνη για τη λειτουργία της Μεσογειακής συνιστώσας του CMEMS Insitu TAC.
 

Η φάση ΙΙ υποστηρίζει και συνεχίζει τις δράσεις που ξεκίνησαν κατά τη φάση Ι.

Το «Ελληνικό Ολοκληρωμένο Σύστημα Παρακολούθησης, Πρόγνωσης και Τεχνολογίας των Θαλασσών και των Επιφανειακών Υδάτων» αποτελεί μια ολοκληρωμένη υποδομή μεγάλης κλίμακας, η οποία ενσωματώνει δύο διακριτές συνιστώσες, τη θαλάσσια και αυτή των επιφανειακών υδάτων. (α) Η θαλάσσια συνιστώσα, το «Ολοκληρωμένο Σύστημα Παρακολούθησης και Πρόγνωσης των Θαλασσών», συντονίζεται από το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ και αποτελείται από ένα δίκτυο από πλατφόρμες και όργανα παρατήρησης του θαλάσσιου περιβάλλοντος σε συνδυασμό με τα επιχειρησιακά μοντέλα πρόγνωσης των ατμοσφαιρικών, κυματικών και υδροδυναμικών συνθηκών. (β) Η συνιστώσα των επιφανειακών υδάτων, το «Δίκτυο Ανοιχτής Πληροφορίας Υδροσυστημάτων», είναι μια ολοκληρωμένη πληροφοριακή υποδομή για τη συλλογή, διαχείριση και ελεύθερη διάχυση της υδρολογικής και περιβαλλοντικής πληροφορίας που αφορά στους επιφανειακούς υδατικούς πόρους της χώρας.

European Multidisciplinary Seafloor and water column Observatory (EMSO)
 

Το EMSO έχει ως μακροπρόθεσμο στόχο να αποτελέσει μέρος του επικείμενου Ευρωπαϊκού  Συστήματος Παρακολούθησης των Ωκεανών (European Ocean Observing System – EOOS), το οποίο και αναμένεται να ενσωματώσει πολλαπλές πλατφόρμες και συστήματα δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων και άλλων ERIC, για την επίτευξη του πρώτου συνεχούς, τυποποιημένου και μόνιμου δικτύου παρατηρήσεων των Ευρωπαϊκών θαλασσών. Το EMSO ERIC συντονίζει την πρόσβαση στις εγκαταστάσεις και υποστηρίζει τη διαχείριση των ροών δεδομένων από τα παρατηρητήρια του EMSO.
 

Το EMSO-Link σχεδιάστηκε ώστε να επιταχύνει τη θέσπιση κανόνων και διαδικασιών διακυβέρνησης του EMSO ERIC και να διευκολύνει το συντονισμό της σύστασης, λειτουργίας, επέκτασης και συντήρησης της υποδομής του EMSO.

Το BigDataOcean (BDO) ήταν ένα έργο H2020-RIA 30 μηνών που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2017. Στόχος του προγράμματος ήταν η διαχείριση μεγάλου όγκου θαλάσσιων δεδομένων μέσω καινοτόμων τεχνολογιών για τις ανάγκες της σύγχρονης θαλάσσιας βιομηχανίας αλλά και της  επιστημονικής κοινότητας. Δεδομένα μεγάλου όγκου και ποικιλίας συγκεντρώθηκαν σε μία ευέλικτη πλατφόρμα με μεγάλες δυνατότητες και έγιναν διαθέσιμα ώστε μπορούν να συνδυαστούν μεταξύ τους και να αξιοποιηθούν κατάλληλα από το χρήστη. Τέσσερεις στοχευμένες πιλοτικές εφαρμογές αναπτύχθηκαν και λειτούργησαν στην πλατφόρμα με σκοπό να επιδείξουν τις δυνατότητές της. Μία από αυτές είναι  και η υπηρεσία προστασίας θαλάσσιου περιβάλλοντος (Mare Protection Pilot), με την οποία και συμμετείχε το ΕΛΚΕΘΕ στο πρόγραμμα, αλλά και με την διάθεση των προγνωστικών δεδομένων του συστήματος ΠΟΣΕΙΔΩΝ. Η υπηρεσία αυτή παρέχει τα επιχειρησιακά εργαλεία – το μοντέλο πετρελαιοκηλίδας POSEIDON – ώστε να προσφέρει ουσιαστικές πληροφορίες για την αποτελεσματική διαχείριση σε περίπτωση ρύπανσης από πετρέλαιο στο θαλάσσιο περιβάλλον.

Στη συνέχεια του JERICO (FP7), ο στόχος του JERICO-NEXT συνίστατο στην ενίσχυση και τη διεύρυνση ενός ισχυρού και ανοικτού ευρωπαϊκού δικτύου παροχής επιχειρησιακών υπηρεσιών για την έγκαιρη, συνεχή και βιώσιμη παροχή υψηλής ποιότητας περιβαλλοντικών δεδομένων και προϊόντων πληροφόρησης σχετικά με το παράκτιο θαλάσσιο περιβάλλον. Το όραμα ήταν η βελτίωση και η καινοτομία στη συνεργασία μεταξύ των παράκτιων παρατηρητήριων στην Ευρώπη θέτοντας σε εφαρμογή το παράκτιο τμήμα ενός ευρωπαϊκού συστήματος παρακολούθησης των ωκεανών (European Ocean Observing System). Επιπλέον, η συνεργασία με άλλες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες όπως το ESFRI (EURO-ARGO, EMSO, EMBRC), οι ολοκληρωμένες υποδομές (FIXO3 κλπ. ), το καινοτόμο πρόγραμμα αισθητήρων OCEAN OF TOMORROW (SenseNET, NEXOS), το αναδυόμενο ευρωπαϊκό βιολογικό δίκτυο (EMBRC) και το EMODnet, ώστε να συμβάλλουν και να ενδυναμώσουν την παροχή υπηρεσιών στην ερευνητική κοινότητα και την κοινωνία.

MEDITERRANEAN – MONITORING FORECASTING CENTRE (MED MFC) PHASE I
 

Το Μεσογειακό Κέντρο Πρόγνωσης και Παρακολούθησης (MED MFC) στοχεύει στην παροχή συστηματικών πληροφοριών σχετικά με τη φυσική κατάσταση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων της Μεσογείου Θάλασσας. Το σύστημα βασίζεται σε ένα αριθμητικό ωκεανογραφικό μοντέλο, το οποίο αφομοιώνει in situ αλλά και δορυφορικά δεδομένα. Ο βασικός στόχος του MED MFC είναι να αποτελέσει ένα κέντρο αριστείας για θαλάσσιες αναλύσεις και προγνώσεις στη Μεσόγειο Θάλασσα. Συγκεντρώνει εμπειρία και γνώση σχετικά με τη δυναμική της περιοχής της Μεσογείου (από τα κύματα μέχρι τα ρεύματα και τη βιοχημεία, γεωχημεία), αποτελεί το σημείο επαφής για όλα τα επιμέρους τοπικά δίκτυα συλλογής δεδομένων, ενώ ενισχύει τις τεχνικές διασυνδέσεις με τις υπόλοιπες συνιστώσες του CMEMS. Επιπλέον, οι στόχοι του MED MFC περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό καθώς και την αποτελεσματική υλοποίηση αναβαθμίσεων των επιμέρους συστημάτων, την ποιότητα των προϊόντων καθώς και την υποστήριξη της δημιουργίας της έκθεσης για την κατάσταση των θαλασσών (Ocean State Report, OSR) και των δεικτών παρακολούθησης του ωκεανού (Ocean Monitoring Indicators, OMI).

Tο Copernicus In Situ TAC αποτελεί τη συνιστώσα εκείνη της υπηρεσίας Copernicus Marine, η οποία εξασφαλίζει τη σταθερή και αξιόπιστη πρόσβαση σε μια ευρεία κλίμακα ωκεανογραφικών in situ δεδομένων, για σκοπούς ανάπτυξης υπηρεσιών και ελέγχων εγκυρότητας. Το CMEMS In Situ TAC έχει δύο κύριους στόχους: α.) Να συλλέγει ετερογενή δεδομένα από πολλαπλές πηγές και πλατφόρμες, να πραγματοποιεί σε σταθερή βάση ελέγχους ποιότητας και να διανέμει στη συνέχεια τα δεδομένα ομογενοποιημένα, σε κοινή μορφή αρχείων (NetCDF) και σε σχεδόν πραγματικό χρόνο (εντός 24 ωρών ) στα κέντρα πρόγνωσης CMEMS Marine Forecasting Centres (MFC), για την αφομοίωσή τους στα αριθμητικά προγνωστικά μοντέλα β.) Να προμηθεύουν τα MFCs και τους ενδιαφερόμενους χρήστες με επανεπεξεργασμένα προϊόντα 25-50 ετών σε μεταγενέστερο χρόνο (delayed mode). Εκτός από τα προϊόντα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο (near real time data), αυτά τα προϊόντα, τα οποία έχουν υποστεί περεταίρω επεξεργασία ετεροχρονισμένα, είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για τον έλεγχο της εγκυρότητας των προγνωστικών μοντέλων.  Επιπλέον χρησιμοποιούνται για τη μελέτη της κλιματικής αλλαγής, μέσω μεθόδων επανανάλυσης των προϊόντων των υδροδυναμικών προγνωστικών μοντέλων, όπου και εισάγονται για το σκοπό αυτό μέσω σχημάτων αφομοίωσης. Το ΕΛΚΕΘΕ με το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας έχει την ευθύνη για τη λειτουργία της Μεσογειακής συνιστώσας του CMEMS Insitu TAC.

Ο γενικός στόχος του EMSODEV ήταν να διευκολύνει τις ολοκληρωμένες επιχειρησιακές δράσεις της κατανεμημένης Ερευνητικής Υποδομής του EMSO, μέσω της ανάπτυξης και της εφαρμογής της Γενικής Μονάδας Εργαλείων EMSO (Generic Instrument Module, EGIM). Το EGIM υλοποιήθηκε ώστε να παρέχει ακριβείς, αξιόπιστες, ομογενείς και μακροχρόνιες μετρήσεις των παραμέτρων του ωκεανού, οι οποίες είναι καθοριστικές στην αντιμετώπιση επειγόντων κοινωνικών και επιστημονικών προκλήσεων (π.χ. κλιματικής αλλαγής και κινδύνων). Το γεγονός αυτό οδήγησε σε αυξημένη διαλειτουργικότητα των κόμβων EMSO και στην κοινή συλλογή χρονοσειρών βασικών θαλάσσιων μεταβλητών.

Implementation of an integrated marine monitoring program in compliance with the requirements of the EU Marine Strategy Framework Directive (IMMP-EEA)
 

Ο κύριος στόχος του έργου ήταν να διευκολύνει την εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική (MSFD, 2008/56 / ΕΚ) σύμφωνα με το άρθρο 11 που αφορά στη συνεχή παρακολούθηση και την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής κατάστασης στις θαλάσσιες περιοχές που υπάγονται στη δικαιοδοσία της Ελληνικής Δημοκρατίας. Σύμφωνα με τις απαιτήσεις της εφαρμογής της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική (MSFD) στα ύδατα της ΕΕ, τα κράτη μέλη έπρεπε να ολοκληρώσουν την αρχική αξιολόγηση των θαλάσσιων υδάτων τους και να καθορίσουν την περιβαλλοντική τους πολιτική. Ένας ενδεικτικός κατάλογος χαρακτηριστικών, συμπεριλαμβανομένων φυσικών, χημικών και βιολογικών, αναφέρεται στην οδηγία για την αρχική εκτίμηση της περιβαλλοντικής κατάστασης.

Η εταιρεία ΕΤΤ SpA, ως συντονιστής του έργου EMODNET PP2 (αριθμός σύμβασης MARE / 2012/10 Lot 6 Physics - SI2.656795), σύνηψε απευθείας συμβάσεις με τα περιφερειακά κέντρα δεδομένων στην Ευρώπη, προκειμένου να εμπλουτίσει τον υπάρχοντα όγκο δεδομένων, που μπορεί να είναι διαθέσιμος στους χρήστες. Το ΕΛΚΕΘΕ, με το ρόλο του ως το Μεσογειακό Κέντρο Δεδομένων για τη διανομή και διάθεσή τους σε σχεδόν πραγματικό χρόνο από τις επιχειρησιακές πλατφόρμες, δεσμεύθηκε υπό σύμβαση προκειμένου να συλλέξει δεδομένα που δεν ήταν διαθέσιμα μέσω της πύλης Med.

Ο κύριος στόχος του προγράμματος ήταν να λειτουργήσει μια αξιόπιστη και βιώσιμη συνιστώσα Παρακολούθησης και Πρόγνωσης των Ωκεανών της προ-επιχειρησιακής υπηρεσίας Copernicus, η οποία να παρέχει πληροφορίες για την φυσική κατάσταση των ωκεανών και τα οικοσυστήματα σε χρήστες που δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως την ασφάλεια στη θάλασσα, τους θαλάσσιους πόρους, το παράκτιο περιβάλλον, την ανοικτή θάλασσα και τον καιρό, το κλίμα και τις εποχιακές προγνώσεις.

The Fixed Point Open Ocean Observatory network - FixO3
 

Το δίκτυο Fixed Point Open Ocean Observatory (FixO3) είχε ως στόχο να ενσωματώσει όλα τα επί μέρους ευρωπαϊκά σταθερά παρατηρητήρια ανοικτού ωκεανού και να διευκολύνει την πρόσβαση σε αυτές τις βασικές εγκαταστάσεις για την ευρύτερη κοινότητα, προκειμένου να παράσχει διεπιστημονικές παρατηρήσεις σχετικά με όλο το εύρος των θαλασσών, από τo σημείο επαφής αέρα-θάλασσας μέχρι το βαθύ πυθμένα.

Ο κύριος στόχος του έργου DEEP-CO-HOUS ήταν να αναπτύξει μια διαδικασία για τον βέλτιστο σχεδιασμό και την κατασκευή σύνθετων δομικών υλικών που θα χρησιμοποιηθούν σε εφαρμογές βαθέων υδάτων στην Ελλάδα. Οι κύριες δράσεις του έργου ήταν η ανάπτυξη έγκυρης δομικής μελέτης και  αποδεδειγμένων μεθόδων κατασκευής για την παραγωγή ινών, αξονοσυμμετρικών περιβλημάτων που βασίζονται σε προηγμένα σύνθετα υλικά (π.χ. ενισχυμένα με ανθρακοΐνες) για χρήση σε μεγάλα βάθη (500 έως 5000 m). Το ΕΛΚΕΘΕ συμμετείχε ως τελικός χρήστης σε δοκιμές των υλικών.

Το έργο ADAMANT αποσκοπούσε στον ποσοτικό προσδιορισμό της εναπόθεσης αζώτου (N) και φωσφόρου (P) στην ατμόσφαιρα και τον προσδιορισμό του ρόλου της ως οδηγού για τις αλλαγές στη θαλάσσια παραγωγικότητα της Μεσογείου, μέσω της μοντελοποίησης αλλά και πειραματικών ερευνών. Το θαλάσσιο φυσικό / βιογεωχημικό μοντέλο λαμβάνει τις οριακές του συνθήκες από ένα ατμοσφαιρικό μοντέλο χημείας / μεταφοράς / εναπόθεσης. Η ατμοσφαιρική απόθεση των θρεπτικών ουσιών και η μακροπρόθεσμη μεταβλητότητά τους εξετάστηκαν, καθώς και η επίδρασή τους στην ωκεάνια βιογεωχημεία από την προϊστορική περίοδο μέχρι το 2100. Τα αποτελέσματα από πειράματα μεσόκοσμου (mesocosm experiments) έδειξαν ότι η ατμοσφαιρική εναπόθεση αζώτου και φωσφόρου ενίσχυσε την πρωτογενή παραγωγή. Οι προσομοιώσεις έδειξαν ότι η ατμοσφαιρική εναπόθεση ήταν σημαντική στη ρύθμιση του ασυνήθιστα υψηλού Ν / Ρ που μετρήθηκε στη Μεσόγειο Θάλασσα.

Το χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ έργο NEREIDS (New service capabilities for integrated and advanced maritime surveillance - Νέες δυνατότητες στις υπηρεσίες για την ολοκληρωμένη και προηγμένη θαλάσσια επιτήρηση) αποσκοπούσε στην παροχή μιας ολοκληρωμένης θεώρησης της ευρωπαϊκής ναυτιλιακής πολιτικής και επιτήρησης. Συγκεκριμένα, ο στόχος ήταν να ενισχυθούν οι ευρωπαϊκές δυνατότητες για την αυτόματη παρακολούθηση των πλοίων, επιπλέον της παροχής προηγμένων εργαλείων λήψης αποφάσεων.

Το έργο EMSO HELLAS συντονίστηκε από το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ και χρηματοδοτήθηκε από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ), το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ).
 

Το Ελληνικό Τόξο είναι μια ζώνη υποβύθισης, όπου μία τεκτονική πλάκα "βυθίζεται" κάτω από μία άλλη. Είναι η πιο ενεργή τεκτονικά περιοχή στην Ευρώπη, με πλήθος γεωγραφικών κινδύνων, όπως υψηλή σεισμικότητα, αστάθεια κλίσης και τσουνάμι. Το βαθύ θαλάσσιο οικοσύστημα είναι χαμηλό σε θρεπτικά (ολιγοτροφικό) και ευαίσθητο στην κλιματική αλλαγή. Επιπλέον η περιοχή βρίσκεται στις διαδρομές πολλών κητοειδών, οι οποίες μπορούν να παρακολουθούνται μέσω βιοακουστικών αισθητήρων, οι οποίοι αποτελούν μέρος του εξοπλισμού της Περιφερειακής Εγκατάστασης/Μονάδας του EMSO. Το έργο αποσκοπούσε στην ενίσχυση της ελληνικής εθνικής συνεισφοράς στην Κοινοπραξία Ευρωπαϊκών Υποδομών Έρευνας (ERIC)

Η Ελληνική Αργώ συντονίστηκε από το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ και χρηματοδοτήθηκε από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ), το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ).
 

Το δίκτυο των πλωτήρων κατακόρυφου προφίλ στόχευε στην καθιέρωση, για πρώτη φορά στις ελληνικές θάλασσες, συνεχών προφίλ των φυσικών και βιοχημικών παραμέτρων. Η χρήση αυτών των δεδομένων θα είχε βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα οφέλη, όπως είναι οι πιο ολοκληρωμένες έρευνες για τις διεργασίες και τις αλληλεπιδράσεις που συμβαίνουν στις θαλάσσιες μάζες, πιο αξιόπιστα in situ δεδομένα για να χρησιμοποιηθούν στα επιχειρησιακά μοντέλα πρόβλεψης και να παρέχουν κρίσιμα δεδομένα για τις κλιματικές μελέτες. Εκτός από το επιστημονικό ενδιαφέρον, το δίκτυο θα προσέφερε πρόσθετα κοινωνικοοικονομικά οφέλη, καθώς θα βελτίωνε την πρόβλεψη για την ασφάλεια στη θάλασσα, την παρακολούθηση της ρύπανσης, την αναβάθμιση των αλιευτικών δραστηριοτήτων και τελικά την αποτελεσματική διαχείριση του σχεδιασμού και την προστασία των παράκτιων ζωνών. Το έργο αποσκοπούσε στην ενίσχυση της ελληνικής εθνικής συνεισφοράς στην κοινοπραξία ευρωπαϊκών ερευνητικών υποδομών Euro-Argo (ERIC).

Το KRIPIS-IO ήταν ένα τριετές πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από την Ελληνική Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας με στόχο την ενίσχυση των υποδομών των Ερευνητικών Ιδρυμάτων. Το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης για την επέκταση της ικανότητας του θαλάσσιου παρατηρητηρίου POSEIDON μέσω της εισαγωγής δύο αυτόνομων υποβρυχίων οχημάτων gliders, καθώς και για την ενίσχυση της συνιστώσας πρόγνωσης του συστήματος POSEIDON με την εισαγωγή ενός νέου συστήματος υπολογιστών υψηλών επιδόσεων.

Mediterranean Decision Support System for Marine Safety - MEDESS4MS

Το έργο MEDESS-4MS (Μεσογειακό Σύστημα Υποστήριξης Αποφάσεων για την Ασφάλεια στη Θάλασσα) ήταν εστιασμένο στην ενίσχυση της ασφάλειας στη θάλασσα και στον περιορισμό των κινδύνων και των επιπτώσεων που σχετίζονται με τις πετρελαιοκηλίδες. Το MEDESS-4MS βασίστηκε και αξιοποίησε υφιστάμενα πανευρωπαϊκά πλαίσια ενώ ταυτόχρονα υιοθέτησε πρόσφατες, σημαντικές εξελίξεις στον τομέα της ωκεανογραφίας στην περιοχή της Μεσογείου θάλασσας. Το MEDESS-4MS δημιούργησε ένα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό σύστημα πολλαπλών μοντέλων πετρελαιοκηλίδας, με τη δυνατότητα παράλληλα να συλλέγει  και να αναλύει μετεωρολογικά, υδροδυναμικά και κυματικά δεδομένα που παράγονται από διάφορα ωκεανογραφικά κέντρα της Μεσογείου. Τα δεδομένα αυτά χρησιμοποιούνταν από αξιόπιστα συστήματα παρακολούθησης και πρόγνωσης πετρελαιοκηλίδων, παρέχοντας έτσι ένα ανεκτίμητο εργαλείο για την έγκαιρη ανίχνευση και τον αποτελεσματικό έλεγχο της πετρελαιοκηλίδας στα πρώτα στάδια σχηματισμού της. Οι δικαιούχοι χώρες του MEDESS-4MS ήταν η Κύπρος, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Μάλτα, το Μαυροβούνιο και η Ισπανία.

Ο κύριος στόχος του MyWave ήταν να θέσει τα θεμέλια για μια μελλοντική κεντρική υπηρεσία που θα περιελάμβανε προϊόντα σχετικά με τα θαλάσσια κύματα. Η πρόταση εντόπισε τέσσερις στοχευμένες θεματικές ενότητες, όπου και απαιτούνταν συντονισμένη έρευνα για τη δημιουργία μιας νέας υπηρεσίας υψηλής ποιότητας σχετικής με τα κύματα: 1. να αυξηθεί η χρήση των παρατηρήσεων της γης βελτιώνοντας τους αλγορίθμους επεξεργασίας δεδομένων και των συστημάτων αφομοίωσης, 2. να αναβαθμιστεί η φυσική στα τρέχοντα κυματικά μοντέλα και να δημιουργηθεί το πλαίσιο για συζευγμένα συστήματα μοντέλων (ατμοσφαιρικά / κυματικά / υδροδυναμικά), 3. να καθιερωθεί ένα νέο πρότυπο για πιθανολογικές προγνώσεις κύματος με βάση τις μεθόδους των συνόλων (ensemble methods), 4. να παραχθούν καθορισμένα πρωτόκολλα για τον έλεγχο εγκυρότητας των προϊόντων.

Ocean Monitoring and Forecasting (MyOcean 2)
 

Το MyOcean 2 ήταν ένα πρόγραμμα που χρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ και περιελάμβανε 61 φορείς από 29 Ευρωπαϊκές χώρες.  Ο βασικός στόχος ήταν η εγκατάσταση και η λειτουργία ενός βιώσιμου συστήματος παρακολούθησης και πρόγνωσης των ωκεανών με παροχή υπηρεσιών σε όλους τους χρήστες του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Το IONIO ήταν ένα από τα πρώτα έργα στη Μεσόγειο το οποίο σηματοδότησε το μετασχηματισμό της επιστήμης των θαλασσών προς μια πρωτοβουλία ολοκληρωμένων θαλάσσιων παρατηρητηρίων. Το IONIO σχεδιάστηκε για να παράγει νέα, συνεχή, διαδραστικά προϊόντα και υπηρεσίες για την ωκεανογραφία. Οι κύριες δράσεις και οι πρωταρχικοί στόχοι του προγράμματος ήταν η συλλογή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, η ανάλυση τους, αλλά και η μοντελοποίηση της περιοχής της νότιας Αδριατικής θάλασσας και του βόρειου Ιονίου πελάγους για την παραγωγή προγνώσεων.

Ο βασικός στόχος του JERICO, το οποίο πρότεινε μια πανευρωπαϊκή προσέγγιση για ένα Ευρωπαϊκό δίκτυο θαλάσσιων παρατηρητηρίων στην παράκτια ζώνη, ήταν να ενσωματώσει υποδομές και τεχνολογίες όπως αγκυροβόλια, παρασυρόμενους πλωτήρες (drifters), ferrybox και υδρόπτερα (gliders).
 

Οι δραστηριότητες δικτύωσης οδήγησαν στους ορισμούς των βέλτιστων πρακτικών για το σχεδιασμό, την υλοποίηση, τη συντήρηση και τη διανομή δεδομένων των συστημάτων παράκτιας παρατήρησης, καθώς και τον καθορισμό ενός προτύπου ποιότητας. To JERICO συνέβαλε στη διεθνή και παγκόσμια προσπάθεια για την έρευνα στον τομέα της κλιματικής αλλαγής (GEOSS), την παροχή στοιχείων παράκτιων δεδομένων για την επιχειρησιακή παρακολούθηση και πρόβλεψη των ωκεανών καθώς και για την κάλυψη ορισμένων αναγκών των περιβαλλοντικών ερευνητικών και κοινωνικών κοινοτήτων.

Ο στόχος του έργου GROOM (Gliders for Research, Ocean Observation and Management) ήταν ο σχεδιασμός μιας νέας Ευρωπαϊκής ερευνητικής υποδομής που χρησιμοποιεί υποθαλάσσια υδρόπτερα για τη συλλογή ωκεανογραφικών δεδομένων. Αυτή η νέα υποδομή ήταν επωφελής για μεγάλο αριθμό θαλάσσιων δραστηριοτήτων και κοινωνικών εφαρμογών, οι οποίες σχετίζονταν με την αλλαγή του κλίματος, τα θαλάσσια οικοσυστήματα, τους θαλάσσιους πόρους ή την ασφάλεια και που βασίζονταν στην ακαδημαϊκή ωκεανογραφική έρευνα ή / και στα επιχειρησιακά συστήματα ωκεανογραφίας.
 

Το έργο GROOM όρισε το επιστημονικό, τεχνολογικό και νομικό πλαίσιο αυτής της Ευρωπαϊκής υποδομής για τα υδρόπτερα. Πρόκειται για ένα βασικό σχέδιο για την οικοδόμηση του απαιτούμενου δικτύου παρατηρητηρίων που θα επέτρεπε την εφαρμογή της οδηγίας πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική. Το GROOM αναπτύχθηκε σύμφωνα με άλλες Ευρωπαϊκές και διεθνείς πρωτοβουλίες που υποστηρίζουν θαλάσσιες επιτόπιες παρατηρήσεις, όπως είναι το Euro-Argo, το JERICO και το GOOS.

Strengthening International Dimension of Euro-Argo Research Infrastructure – SIDERI

Στόχος του έργου ήταν να ενισχυθούν οι δεσμοί με σκοπό την ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής ερευνητικής υποδομής Euro-Argo στη διεθνή στρατηγική Argo για τις παγκόσμιες παρατηρήσεις των ωκεανών. Επιπλέον στόχευε στο να επιδιωχθεί η συμμετοχή δυνητικών εταίρων από την  Ευρώπη με ναυτικό ενδιαφέρον αλλά και να αναπτυχθεί η συνεργασία μαζί τους.

Πρόκειται για ένα σύστημα παρακολούθησης και πρόβλεψης για την Ανατολική Μεσόγειο Θάλασσα με έμφαση στην αλλαγή του κλίματος και την προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος.
 

Σκοπός του έργου ήταν η δημιουργία επιστημονικών δεδομένων σε πραγματικό χρόνο σχετικά με την κατάσταση και την αλλαγή του κλίματος του θαλάσσιου οικοσυστήματος, με γενικό στόχο την επέκταση της γνώσης περιβαλλοντικά σημαντικών παραγόντων και αξιών της Μεσογείου θάλασσας για την διεθνή επιστημονική κοινότητα.

Το πρόγραμμα MyOcean που χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος GMES (Seventh Framework Program), στόχος του οποίου ήταν να καθορίσει και να δημιουργήσει μια συντονισμένη και ολοκληρωμένη πανευρωπαϊκή ικανότητα παρακολούθησης και πρόβλεψης των ωκεανών. Οι δραστηριότητες του προγράμματος  σε αρκετούς τομείς: Ναυτική ασφάλεια, πρόληψη πετρελαιοκηλίδας, διαχείριση θαλάσσιων πόρων, κλιματική αλλαγή, εποχικές προβλέψεις, παράκτιες δραστηριότητες, , ποιότητα και ρύπανση των υδάτων.
 

Το πρόγραμμα MyOcean παρείχε μια βιώσιμη υπηρεσία για την παρακολούθηση και πρόβλεψη των ωκεανών ώστε να χρησιμοποιηθεί από τους χρήστες. Οι πληροφορίες του MyOcean περιελάμβαναν παρατηρήσεις, αναλύσεις, επανεξετάσεις και προβλέψεις που περιγράφουν τη φυσική κατάσταση του ωκεανού και τις βασικές βιογεωχημικές παραμέτρους του. Επίσης, συνέβαλε στην έρευνα σχετικά με το κλίμα, παρέχοντας μακροχρόνιες χρονοσειρές παραμέτρων.
 

Το MyOcean ανέπτυξε αναβαθμισμένες ευρωπαϊκές δυνατότητες αναφοράς θαλάσσιων πληροφοριών και παρείχε ένα ευρύ φάσμα βασικών δεικτών για τον ωκεανό. Σε συνεργασία με τις Εθνικές Μετεωρολογικές Υπηρεσίες, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA), το MyOcean ανέλαβε την προ- επιχειρησιακή επικύρωση των υπηρεσιών θαλάσσιων μεταφορών GMES και τις ανέθεσε επισήμως.

Το EuroSITES ήταν ένα έργο που χρηματοδοτήθηκε από ευρωπαϊκό έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο, το οποίο αποσκοπούσε στο να διαμορφώσει ένα ολοκληρωμένο Ευρωπαϊκό δίκτυο 9 παρατηρητηρίων βαθιάς θάλασσας (βάθος νερού> 1000 μέτρων).
 

Το δίκτυο EuroSITES συντονίστηκε από το Εθνικό Κέντρο Ωκεανογραφίας του Southampton, Ηνωμένο Βασίλειο και περιελάμβανε 13 εταίρους σε όλη την Ευρώπη και τα Νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου.
 

Το EuroSITES αξιοποίησε το έργο του FP6 EUR-OCEANS (Πακέτο εργασίας 2.1 «Συστήματα Παρακολούθησης») για την ενσωμάτωση και την ενίσχυση της υφιστάμενης Eυρωπαϊκής κατάστασης σε παρατηρητήρια ανοιχτής θάλασσας ώστε να συμπεριληφθούν και να μελετηθούν το εσωτερικό, ο πυθμένας και το εσωτερικό του πυθμένα του ωκεανού. Το EuroSITES δημιούργησε ένα πιο αξιόπιστο δίκτυο παρατηρητηρίων των ωκεανών με κοινά συστήματα χρηματοδότησης και συστήματα διαχείρισης δεδομένων.

Το Euro-Argo ήταν ένα Ευρωπαϊκό έργο που χρηματοδοτήθηκε για τον αρχικό σχεδιασμό και τη μετάβαση από το Ευρωπαϊκό δίκτυο των αυτόνομων παρασυρόμενων πλωτήρων Argo (Argo floats) σε μια κοινοπραξία ERIC (European Research Infrastructure Consortium), όπως τελικά συνέβη το 2014.

Ο γενικός στόχος του ECOOP (European Coastal-shelf sea operational observing and forecasting system), ήταν να ενοποιηθούν, να ενσωματωθούν και να αναπτυχθούν περαιτέρω τα υπάρχοντα Ευρωπαϊκά συστήματα παρακολούθησης και πρόβλεψης των παράκτιων και περιφερειακών θαλασσών σε ένα ολοκληρωμένο πανευρωπαϊκό σύστημα με στόχο: (i) τον εντοπισμό περιβαλλοντικών και κλιματικών αλλαγών, (ii) προβλέψεις για την εξέλιξή τους, (iii) δημιουργία έγκυρων και ποιοτικά εξασφαλισμένων προβλέψεων, (iv) παροχή υπηρεσιών θαλάσσιας πληροφόρησης (συμπεριλαμβανομένων δεδομένων, προϊόντων πληροφόρησης, γνώσεων και επιστημονικών συμβουλών) και v) διευκόλυνση στην ανάγκη υποστήριξης λήψης αποφάσεων.
 

Κατά τη διάρκεια του έργου ECOOP, τα υφιστάμενα παράκτια και περιφερειακά δίκτυα παρακολούθησης της θάλασσας (μέσω τηλεπισκόπησης και επί τόπου μετρήσεων) ενσωματώθηκαν σε ένα Παν- Ευρωπαϊκό σύστημα παρατήρησης καθώς και τα υπάρχοντα παράκτια και περιφερειακά συστήματα πρόβλεψης της θαλάσσιας κυκλοφορίας ενσωματώθηκαν επίσης σε ένα Παν- Ευρωπαϊκό σύστημα πρόβλεψης και αφομοίωσης δεδομένων.

Το BOSS4GMES (Building Operational Sustainable Services for GMES) ήταν ένα έργο χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με στόχο την ανάπτυξη υπηρεσιών βιώσιμης Παγκόσμιας Παρακολούθησης Περιβάλλοντος και Ασφάλειας (GMES). Το έργο συντονίστηκε από την Infoterra (σήμερα Astrium Geo-Information Services).

Το MarCoast (Marine & Coastal Environmental Information Services) ήταν ένα τριετές πρόγραμμα GMES (Global Monitoring for Environment and Security) που χρηματοδοτήθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος με στόχο τη δημιουργία ενός σταθερού δικτύου θαλάσσιων και παράκτιων υπηρεσιών πληροφόρησης.
 

Η πιλοτική υπηρεσία που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του έργου ROSES (2003 - 2004) ολοκληρώθηκε και λειτουργούσε στα πλαίσια του έργου MARCOAST. Στο πλαίσιο αυτών των δύο έργων, παραδόθηκε μια ολοκληρωμένη υπηρεσία για την παρακολούθηση και πρόβλεψη των πετρελαιοκηλίδων προκειμένου να παρασχεθούν προβλέψεις βασισμένες σε ανίχνευση πετρελαιοκηλίδων από δορυφόρους σε σχεδόν πραγματικό χρόνο.

Πρόγραμμα για την ενοποίηση της λειτουργίας, την αναβάθμιση της λειτουργικότητας και την επέκταση της ικανότητας παρατήρησης και πρόβλεψης του συστήματος POSEIDON.

Το πρόγραμμα MERSEA (Marine Environment and Security for the European Area – Integrated Project) αποσκοπούσε στην ανάπτυξη ενός Ευρωπαϊκού συστήματος επιχειρησιακής παρακολούθησης και πρόβλεψης σε παγκόσμια και περιφερειακή κλίμακα της φυσικής των ωκεανών, της βιογεωχημείας και των οικοσυστημάτων.
 

Ο στρατηγικός στόχος του έργου ήταν η παροχή ολοκληρωμένης υπηρεσίας παγκόσμιας και περιφερειακής παρακολούθησης και πρόβλεψης των ωκεανών σε ενδιάμεσους χρήστες και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για την υποστήριξη ασφαλών και αποδοτικών υπεράκτιων δραστηριοτήτων, περιβαλλοντικής διαχείρισης, ασφάλειας και βιώσιμης χρήσης των θαλάσσιων πόρων. Το σύστημα που αναπτύχθηκε στη συνέχεια αποτέλεσε βασική συνιστώσα των υπηρεσιών θαλάσσιου περιβάλλοντος της GMES (Global Monitoring for Environment and Security).

Ένα αναβαθμισμένο επιχειρησιακό σύστημα για την παρακολούθηση του κυματισμού και τις κυματικές προγνώσεις με εφαρμογές στην Ελληνική ναυσιπλοΐα.

Το έργο MFSTEP (Mediterranean Forecasting System Towards Environmental Predictions) βελτίωσε το επιχειρησιακό σύστημα προβλέψεων στη Μεσόγειο Θάλασσα. Βασίστηκε σε τρία βασικά στοιχεία: α) το σύστημα παρατήρησης σε πραγματικό χρόνο, β) τα αριθμητικά συστήματα πρόβλεψης σε κλίμακα λεκάνης και για τοπικές περιοχές και γ) η διάδοση και η αξιοποίηση των προϊόντων.

Στο πλαίσιο του έργου ROSES (Real-Time Ocean Services for Environment and Security) που χρηματοδοτήθηκε από την ESA στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας GMES, αναπτύχθηκε και δοκιμάστηκε μια ολοκληρωμένη υπηρεσία ανίχνευσης και πρόβλεψης πετρελαιοκηλίδων σε πιλοτική φάση. Η υπηρεσία υλοποιήθηκε στο Κεντρικό και το Νότιο Αιγαίο (Ελλάδα) και συγκέντρωσε τις πληροφορίες από την ανάλυση εικόνων SAR και μαζί με τα σύγχρονα αριθμητικά μοντέλα παρείχε μια πλήρη εικόνα της ανίχνευσης και της εξέλιξης μιας πετρελαιοκηλίδας στο θαλάσσιο περιβάλλον. Πλήρεις αναφορές τόσο για τις διαδικασίες ανίχνευσης όσο και για τις προβλέψεις ήταν διαθέσιμες μέσω ειδικής ιστοσελίδας στις ελληνικές θαλάσσιες αρχές σε σχεδόν πραγματικό χρόνο.

Το έργο MERSEA Strand - 1 (Marine EnviRonment and Security for the European Area) συνδεόταν άμεσα με το Σχέδιο Δράσης του Γενικού Στρατηγικού Σχεδίου -GMS Action Plan (αρχική περίοδος 2001 - 2003) για την παγκόσμια παρακολούθηση των ωκεανών και το θαλάσσιο περιβάλλον. Βασίστηκε στις υφιστάμενες Ευρωπαϊκές δυνατότητες για την ανάπτυξη, την εφαρμογή και την επιχειρησιακή χρήση συστημάτων θαλάσσιας μοντελοποίησης και αφομοίωσης δεδομένων, διαστημικών παρατηρήσεων και δικτύων και συστημάτων επί τόπου παρατηρήσεων. Ο γενικός στόχος ήταν:
 

Η ενσωμάτωση των υφισταμένων διαστημικών παρατηρήσεων με δεδομένα από δίκτυα επιτόπιας παρακολούθησης μέσω της μοντελοποίησης των ωκεανών και σύστημα αφομοίωσης δεδομένων σε: α) παροχή προϊόντων πληροφόρησης (φυσικών, χημικών και βιολογικών) που χρειάζονται οι χρήστες που ασχολούνται με το Ευρωπαϊκό θαλάσσιο περιβάλλον και την πολιτική ασφάλειας,  β) τα προβλήματα που συναντήθηκαν κατά τη συμπλήρωση αυτών των πληροφοριών και γ) η συμβολή στη βελτίωση των γνώσεων, των μεθόδων και των εργαλείων που απαιτούνται για την παρακολούθηση, την παραγωγή και την παράδοση πληροφοριών σε χρήστες που ασχολούνται με την παρακολούθηση, τη διαχείριση και την ασφάλεια του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Στο Ευρωπαϊκό Έργο FerryBox, έντεκα εταίροι συνεργάστηκαν για την ανάπτυξη και δοκιμή επιχειρησιακών ωκεανογραφικών συστημάτων Ferryboxes σε πλοία ευκαιρίας (SOOP) που εκτελούν δρομολόγια σε εννέα διαφορετικές διαδρομές στις ευρωπαϊκές θάλασσες. Οι στόχοι ήταν: (1) η παρουσίαση του τρόπου με τον οποίο μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα FerryBoxes για αυτόνομες μετρήσεις των περιβαλλοντικών παραμέτρων, (2) η ποσοτικοποίηση της περιβαλλοντικής μεταβλητότητας επιλεγμένων παραμέτρων σε ευρωπαϊκή κλίμακα, (3) η βελτίωση της ποιότητας των αριθμητικών μοντέλων με την αφομοίωση των δεδομένων των FerryBoxes, (4) η απόδειξη για την αξιοπιστία των συστημάτων αυτών για την παρακολούθηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος καθ 'όλη τη διάρκεια του έτους και (5) η γνωριμία στην ευρωπαϊκή θαλάσσια κοινότητα τον τρόπο κατασκευής, εγκατάστασης και λειτουργίας των μελλοντικών FerryBoxes.

Το MAMA (Mediterranean network to Assess and upgrade Monitoring and forecasting Activity in the region) ήταν ένα τριετές έργο χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ, με εταιρική σχέση από όλες τις παράκτιες χώρες, κατά τη διάρκεια του οποίου αναπτύχθηκε το πολυεθνικό δίκτυο και η περιφερειακή πλατφόρμα για τη θαλάσσια παρατήρηση και πρόβλεψη στη Μεσόγειο.

Το έργο MARSAIS (Marine SAR Analysis and Interpretation System) χρηματοδοτήθηκε στο πλαίσιο του πέμπτου προγράμματος πλαισίου της ΕΕ (FP5). Κατά τη διάρκεια του έργου σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε ένα πρωτότυπο γενικό σύστημα ανάλυσης το οποίο διέθετε επαρκή ακρίβεια προϊόντων με βέλτιστη ανάλυση για συγκεκριμένες εφαρμογές στο παράκτιο και θαλάσσιο περιβάλλον.

Το πιλοτικό πρόγραμμα MFSPP χρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ (FP5 - MAS3-CT98) και ολοκλήρωσε τις δραστηριότητές του το 2001, επιτυγχάνοντας τους ακόλουθους στόχους: 1. Την υλοποίηση του πρώτου συστήματος παρατήρησης από πλοία εθελοντικής παρακολούθησης (VOS) υψηλής συχνότητας για τη Μεσόγειο Θάλασσα με προφίλ XBT για την παρατήρηση του ανώτερου θερμοκλινούς ( 0-700 m) και με χωρική ανάλυση 12 nm. 2. Πραγματοποίηση του πρώτου συστήματος Μεσογειακής Παρατήρησης από αγκυροβόλια (M3A) για την απόκτηση φυσικών και βιοχημικών παρατηρήσεων σε πραγματικό χρόνο (NRT). Οι πραγματικές παρατηρήσεις αποτελούνται από: παραμέτρους για την αλληλεπίδραση θάλασσας - ατμόσφαιρας, τη θερμοκρασία του ανώτερου θερμοκλινούς (0-500 m), την αλατότητα, το οξυγόνο και τα θαλάσσια ρεύματα, η μέτρηση της χλωροφύλλης στην ευτροφική ζώνη (0-100 m), τα θρεπτικά συστατικά,  τη διαθέσιμη φωτοσυνθετική ακτινοβολία (PAR) και τη θολερότητα. 3. Ανάλυση και διάδοση σε πραγματικό χρόνο- υψηλής ποιότητας της ανύψωσης της στάθμης της θάλασσας (SLA), δεδομένα της επιφανειακής θερμοκρασίας της θάλασσας (SST) από δορυφορικούς αισθητήρες τα οποία θα αφομοιωθούν από το μοντέλο πρόβλεψης. 4. Συγκρότηση και υλοποίηση ενός πολυμεταβλητού συστήματος Βέλτιστης Παρεμβολής Μειωμένης Τάξης (Reduced Order Optimal Interpolation scheme - ROOI) για αφομοίωση σε πραγματικό χρόνο όλων των διαθέσιμων δεδομένων, ιδιαίτερα των προφίλ SLA και VOS-XBT. 5. Η επίδειξη της πρακτικής σκοπιμότητας των δεκαήμερων προβλέψεων σε πραγματικό χρόνο στην κλίμακα της λεκάνης της Μεσογείου με ανάλυση 0.125 ° γεωγραφικό πλάτος και γεωγραφικό μήκος. 6. Ανάπτυξη και υλοποίηση περιφερειακών μοντέλων ανάλυσης 5 χλμ. και μοντέλων με ανάλυση 2-3 χλμ. για την προσομοίωση της εποχικής μεταβλητότητας. Τέσσερα περιφερειακά μοντέλα και εννέα μοντέλα μεγαλύτερης ανάλυσης υλοποιήθηκαν με επιτυχία και ενσωματώθηκαν στο μοντέλο πρόβλεψης.

Πρόγραμμα για την ανάπτυξη και εφαρμογή λειτουργικού συστήματος παρακολούθησης, πρόβλεψης και πληροφόρησης για τις θαλάσσιες περιβαλλοντικές συνθήκες του Αιγαίου Πελάγους.