Πλωτήρες Argo
Οι πλωτήρες Argo είναι αυτόνομοι παρασυρόμενοι πλωτήρες που εκτελούν κατακόρυφες μετρήσεις στην υδάτινη στήλη (προφίλ). Η λειτουργία τους συνίσταται στην κατάδυση τους σε προκαθορισμένο βάθος όπου και παραμένουν για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια. Εκεί παρασύρονται από τα θαλάσσια ρεύματα έως ότου καταδυθούν περαιτέρω στο επιθυμητό βάθος για διενέργεια μέτρησης προφίλ φυσικών και βιογεωχημικών παραμέτρων. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, το δίκτυο Argo αποτελεί αναπόσπαστο και αναγκαίο κομμάτι της ωκεανογραφικής παρακολούθησης το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την μελέτη της δυναμικής του κλίματος και της μεταβλητότητάς του. Σήμερα το παγκόσμιο δίκτυο Argo (www.argo.net) αποτελείται από περίπου 4.000 ενεργούς πλωτήρες και αποτελεί το πρώτο παγκόσμιο δίκτυο επιτόπιας παρακολούθησης των ωκεανών στην ιστορία της ωκεανογραφίας.
Μέσα στην τελευταία δεκαετία, η επέκταση των πλωτήρων Argo στις περιφερειακές θάλασσες έχει εμπλουτίσει σημαντικά την ωκεανογραφική παρακολούθησής τους παρέχοντας χρήσιμες πληροφορίες και δεδομένα. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα των συνδυασμένων δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Ερευνητικής Υποδομής Euro-Argo ERIC (www.euro-argo.eu) και των εθνικών πρωτοβουλιών Argo. Από το 2014, η Ελλάδα είναι μέλος του Euro-Argo ERIC και ως εκ τούτου είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με τους βασικούς στόχους της ευρωπαϊκής υποδομής. Την περίοδο 2010 - 2019 αναπτύχθηκαν πάνω από 28 πλωτήρες στην λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου από την «Ελληνική Υποδομή ΑΡΓΩ» (www.greekargo.gr), η οποία αποτελεί μέρος του Επιχειρησιακού Συστήματος Παρακολούθησης ΠΟΣΕΙΔΩΝ, συλλέγοντας μεγάλο αριθμό προφίλ θερμοκρασίας, αλατότητας και διαλυμένου οξυγόνου.
Οι περισσότεροι πλωτήρες είναι ρυθμισμένοι να παρασύρονται σε βάθος 350 μέτρων και στη συνέχεια να καταδύονται σε μέγιστο βάθος προφίλ 1000 μέτρων σε συνεχείς πενθήμερους κύκλους ακολουθώντας τις προδιαγραφές της Μεσογειακής Υποδομής MedArgo (http://nettuno.ogs.trieste.it/sire/medargo). Συγκεκριμένα, το βάθος παράσυρσης επιλέχθηκε ως αντιπροσωπευτικό του βάθους εμφάνισης του ενδιάμεσου Λεβαντινού νερού (Levantine Intermediate Water – LIW), ενώ το βάθος του προφίλ ορίζεται ως αντιπροσωπευτικό βάθος της Μεσογειακής λεκάνης στο οποίο η βαθυμετρία ποικίλει από ρηχές έως βαθιές υπο-λεκάνες. Οι πλωτήρες είναι γενικά ρυθμισμένοι ώστε να αναδύονται ελαφρώς και να συνεχίζουν να παρασύρονται σε περιπτώσεις επαφής με τον πυθμένα για να επιτυγχάνουν συνεχή μετατόπιση και καλύτερη αντιπροσώπευση της κίνησης του νερού ακόμη και σε ρηχές περιοχές. Η κατακόρυφη ανάλυση των μετρήσεων για τις διάφορες παραμέτρους ρυθμίζεται έτσι ώστε οι πλωτήρες να λειτουργούν σε κατακόρυφη δειγματοληψία ανά 2 μέτρα, από την επιφάνεια έως τα 100 m βάθος, και δειγματοληψία ανά 10 m για το στρώμα μεταξύ 100 και 1000 μέτρων. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται δειγματοληψία υψηλότερης συχνότητας στο άνω μέρος της υδάτινη στήλης επιτρέποντας μια πιο λεπτομερή καταγραφή του θερμοκλινούς και της μεταβλητότητας του επιφανειακού βάθους ανάμιξης. Τέλος, το μήκος κύκλου των 5 ημερών επιτρέπει σχετικά αξιόπιστες εκτιμήσεις των ρευμάτων στο βάθος παράσυρσης, καθώς οι μεγαλύτεροι κύκλοι δεν αντιπροσωπεύουν επαρκώς την υποθαλάσσια κυκλοφορία στις περίπλοκες ακτές υπολεκάνων της Μεσογείου όπως το Αιγαίο.
Δεδομένου ότι αποτελεί μια σημαντική συνιστώσα επιχειρησιακής παρακολούθησης του δικτύου ΠΟΣΕΙΔΩΝ, οι δραστηριότητες της «Ελληνικής Αργώ» συντονίζονται από το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΙΩ - ΕΛΚΕΘΕ) και αποτελούν μέρος τoυ Ελληνικού Ολοκληρωμένου Συστήματος Παρακολούθησης, Πρόγνωσης και Τεχνολογίας των Θαλασσών και των Επιφανειακών Υδάτων (HIMIOFOTS). Ως αποτέλεσμα αυτών των δραστηριοτήτων, περισσότερα από 2500 προφίλ έχουν αποκτηθεί μέχρι στιγμής στις θαλάσσιες περιοχές του Αιγαίου, του Ιονίου, του Λιβυκού πελάγους και της θάλασσας της Λεβαντίνης, περιοχές για τις οποίες δεν υπήρχαν αρκετές διαθέσιμες μετρήσεις την προηγούμενη χρονική περίοδο. Παράλληλα με τις ποντίσεις πλωτήρων, το Σύστημα ΠΟΣΕΙΔΩΝ εκμεταλλεύεται τις μετρήσεις των Argo για την παροχή επιχειρησιακών προγνώσεων καθώς και για ερευνητικές μελέτες και εφαρμογές. Επιπλέον ενισχύεται, η ενεργή συμμετοχή σε ερευνητικά έργα που σχετίζονται με τα Argo, η συμβολή στην ευρωπαϊκή στρατηγική για την ωκεανογραφική παρακολούθηση, η ανάπτυξη συνεργιών με άλλα ερευνητικά ινστιτούτα, και η προώθηση ωκεανογραφικών δραστηριοτήτων μέσω εκπαιδευτικών δράσεων και πρωτοβουλιών προβολής και επικοινωνίας σε εθνικό επίπεδο.
